دایکات یا برش قالب، عبارت دایکات ( Die Cutting) را می توان فرآیند برش مقوا (برش دایکات)، انواع کارتن ( تولید کارتن دایکاتی )، پلاستیک، ورقه های فلزی، کاغذ به شکل های خاص و با استفاده از دستگاه دایکات در کارتن سازی پیشرفته برای تولید انبوه تعریف کرد.
در واقع از طریق ماشین دایکات یک شکل را با ابعاد کاملا دقیق و مشابه به تعداد انبوهی بدون دخالت قیچی، شابلون و یا تیغ به صورت حرفه ای تولید کرد.
دایکات یا برش قالب چیست؟
واحدهای تولیدی اغلب با عنوان هایی همچون دایکات و کارتن دایکاتی آشنا می باشند با این حال در اغلب موارد با مفهوم دقیق و کاربردی این تکنولوژی آشنایی چندانی ندارند و به صورت دقیق نمیدانند که دایکات یا برش قالب چیست؟
این تکنولوژی کاربرد بسیار زیادی در صنایع مختلف دارد اما در صنایع مربوط به کارتن سازی از اهمیت به خصوصی برخوردار بوده است.
در فناوری دایکات یا برش قالب که ترجمه فارسی آن الگو های قالب یافته می باشد میتوان بر روی انواع مواد مانند کاغذ، کارت، مقوا و… با هر شکل و اندازهای که خواست برش ایجاد کرد.
این روش، در بسیاری از موارد برای تولید جعبه ( کارتن ) بکار میرود. برای هر کاری، قالب مخصوص به آن کار طراحی و ساخته میشود.
تیغه وارد مواد شده و آنها را برش میزند. معمولا جنس آنها از فولاد میباشد که با پوشش پلاستیکی محافظت میشوند.
در دایکات یا برش قالب فرایندی به نام برش بوسه داریم در این روش فقط قسمتی از متریال توسط دستگاه برش میخورد مثلا از این فرآیند برای تولید انواع برچسب و کاغذهای پشت چسبدار استفاده می شود.
در روش هایی که برای تولید کارتن استفاده میشود چین خوردگی هایی داریم. این چین خوردگی ها باعث می شود که دقت برای تولید جعبه بالاتر برود و درصد خطا به حداقل کاهش یابد.
انواع اصطلاحات دایکات
دایکات یا برش قالب یکی از فرآیندهای خاص کارتن سازی محسوب میشود.
در سال‌های نخست پس از ایجاد فرآیندی به نام دایکات یا برش قالب، این موضوع تنها برای بسته بندی کفش در جعبه‌های کاغذی کاربرد داشت.
اما امروزه دیده میشود که برای تهیه جعبه پیتزا هم از فرآیند دایکات استفاده می‌کنند تا جعبه پیتزا شکل بگیرد و همان کارایی که مورد نظر ما است را داشته باشد.
البته دایکات یا برش قالب در صنعت جعبه سازی و بسته بندی، تنوع زیادی دارد که به طور کلی، هر کدام دارای اصطلاحات مختص به خود می‌باشند که در این جا به تعدادی از آنها اشاره میکنیم.
- برش: متریال چوبی را در نظر بگیرید. اگر تیغ زنی و برش سرتاسری دقیق انجام شود، می گوییم برش انجام داده است. پرفراژ هم نوعی خط برش است که برای بررش کاغذ و همچنین برش جعبه نیز می توان از این تکنیک استفاده کرد. به طورکلی برای انجام پرفراژ و یا سایر خطوط برش در متریال چاپی، دستگاه های متعددی وجود دارد که دیگر لازم به استفاده از روش دستی نیست.
- خط تا: بخش هایی از متریال چاپی که خم شده و یا تا زده شده، خط تا دارند. بخش هایی که دارای خط تا هستند هیچ شکافی در آن ها مشاهده نمی شود. به این دلیل که فرآیند ایجاد خط تا با دقت زیادی انجام می شود که سوراخ و یا شکافی در متریال چاپی ایجاد نشود.
- برجسته سازی: این مرحله، جزو مراحل اصلی دایکات نیست. اما برای خروج متریال چاپی از ایجاد برش تا خط تا، این مرحله را می توان جزو مراحل پایانی دانست. درواقع، مرحله برجسته سازی در دایکات با به کار گیری خط تا و برش انجام می شود.
- سوسه گیری: پس از آن که شیت قالب خورده مقوا تشکیل شد، جعبه از آن جداسازی می شود. به این کار در فرآیند دایکات یا برش قالب، سوسه گیری می گویند. کاربرد سوسه گیری است که کار چاپی را به ورق چاپی اتصال دهد و به همین دلیل فضای خالی بین در ورق جدا شده وجود نخواهد داشت.
- پوشال برداری: از مراحل انتهایی دایکات می توان به پوشال برداری اشاره کرد. به طوری که بخش های اضافه جعبه برش خورده، از متریال چاپی جدا شده و دیگر هیچ اتصالی بین آن ها نیست.
انواع قالب دایکات
به طور کلی در سطح پیشرفته، فرآیند دایکات یا برش قالب با استفاده از دستگاه ها و قالب های متعدد صورت می گیرد.
برخی از این قالب ها در دستگاه های پیشرفته وجود دارند.
اما برخی دیگر به صورت دستی نیز قابل استفاده هستند.
- دایکات فکی یا تخت:در انتخاب قالب‌های فکی یا تخت، اصلا محدودیتی وجود ندارد. چون قالب‌های فکی یا تخت دارای محدودیت خاصی نیستند و برای انواع کارتن‌ها قابل استفاده هستند.
ناگفته نماند که قالب دایکات فکی یا تخت برای فرم‌دهی به پوست چرم هم مناسب است. چون ساز و کار این قالب‌ها برای فرم دادن به سطوح سخت و محکم نیز می باشد.
- دایکات روتاری یا دوار:قالب دایکات روتاری نسبت به قالب دایکات فکی، استحکام بیشتری دارد. این قالب دارای شکل استوانه‌ای است و متریال‌های قوی برای ساخت و تولید آن مورد استفاده قرار گرفته.
قالب دوار در دستگاهی به نام دایکات روتاری قرار می‌گیرد که با چرخش این دستگاه، شکل قالب بر روی انواع کاغذ و یا جعبه‌های کارتن در خواهد آمد.
- قالب‌های تخت همزمان (کلیشه برجسته):
این مدل قالب‌ها صرفا برای پرفراژ کردن جعبه و برجسته سازی آن کاربرد دارند.احتمالا متوجه شده اید که کار این قالب‌های تخت به صورت همزمان و بدون اینکه به بخشی از فرآیند آسیب وارد شود، می باشد.
همچنین در نظر داشته باشید که برای استفاده از قالب‌های تخت همزمان می‌توانید تیغ‌زنی هم انجام بدهید.
ماشین برش قالب (die cut) چیست؟
دستگاه های برش، ماشین هایی هستند که اشکال مختلف مانند کاغذ، نئوپان( مانند مقوا اما ضخیم تر و متراکم تر)، پارچه و سایر مواد را برش می دهند.
بیشتر افرادی که به طور مرتب مواد مختلف را برش می دهند دارای دستگاه های شخصی هستند.
این دستگاه ها اندازه ای حدودا به اندازه ی یک اجاق گاز دارند و خیلی جاگیر نیستند.
به همین دلیل در مکان های کوچو هم قابل استفاده است. حتی دارای مدل های تاشو و کوچک تر هم است.
نحوه ساخت کارتن دایکات
دایکات یا برش قالب عموما با استفاده از دو نوع دستگاه پینگ پنگی و دستگاه فکی انجام می شود.
همانطور که از اسم دستگاه پینگ پنگی مشخص است، شباهت بسیاری به میز پینگ پنگ دارد.
استفاده از این برش به همکاری حداقل دو نیروی انسانی نیاز دارد.
اما دستگاه دایکات فکی به صورت آرواره های فک انسان عمل می کند و به همین دلیل به این اسم شناخته می شود.
دستگاه روتاری همانند یک سیلندر بسیار سنگین عمل می کند.
این دستگاه کمتر در صنایع کارتن سازی کاربرد دارد و بیشتر در عرصه فلزات و برش ورق های فلزی به کار می رود.
قالب های موردنظر برای ساخت کارتن دایکاتی، از پیش طراحی و سپس به وسیله تیغ های موجود در دستگاه دایکات به صورت دقیق بر روی مقوا های مورد استفاده در ساخت کارتن اعمال می شود.
نصب این الگو ها بر روی یکدیگر منجر به تولید جعبه ای می شود که کارتن دایکاتی نام دارد.
انواع کارتن دایکاتی
کارتن دایکاتی در صنعت کارتن سازی دارای انواع مختلفی می باشد. در صنعت کارتن ما به 3 مدل از انواع این کارتن ها اشاره میکنیم.
کارتن تلسکوپی
این کارتن به دو قسمت مجزای زیره و رویه تقسیم شده و بهترین مثال از این نوع کارتن، کارتن بسته بندی خرما است. همچنین امروزه بسیاری از کارتن های حمل سیب و موز نیز به صورت دایکاتی طراحی می گردند.
کارتن دسته دار
کارتن های مربوط به حمل اسباب بازی های کودکانه جزو جعبه دایکاتی دسته دار هستند.
علاوه بر دسته های تعبیه شده به صورت دستگیره در قسمت بالای جعبه های دایکاتی می توان به جعبه های دسته دار ساده که در طرفین کارتن قرار می گیرند هم اشاره کرد.
این کارتن ها به صورت صندوق حمل می شوند و برای حمل لوازم سنگین بکار گرفته می شوند.
کارتن چهار درب
این کارتن یکی از نگهدارنده ترین جعبه های مدرن است که امروزه برای حمل و جابجایی وسایل و جعبه های کوچک تر کاربرد دارد.
اصول بسته بندی کارتن های دایکاتی
بسته بندی کارتن دایکات یا برش قالب به راحتی صورت می گیرد و اصول قرارگیری درب آن بر روی جعبه به خوبی مشخص شده است.
عدم رعایت این قواعد ساده باعث می شود کارتن دایکاتی قادر به رعایت اصول مراقبتی نبوده و حمل کالا با احتمال خطر و آسیب همراه شود.
زمانی که از اصول بسته بندی کارتن دایکاتی می گوییم اینطور نیست که قواعد بسیار مشکل و دردسر سازی در این زمینه وجود دارد صرفا کافیست به نحوه قرار گیری برش های مقوایی برای درب کارتن دقت کنید و آنها را طبق اصول مشخص شده روی یکدیگر قرار دهید.
پس از بسته بندی یک کالا به وسیله کارتن دایکاتی شما با یک جعبه کاملا مناسب و استاندارد روبرو خواهید بود که کمترین مشکلی در خصوص حمل و جابجایی نخواهد داشت.
چاپ و گرافیک بر روی کارتن های دایکاتی
مقواهایی که برای تشکیل یک کارتن دایکاتی استفاده می شوند کاملا قابلیت چاپ و گرافیک به صورت حرفه ای را دارند.
کارتن دایکات یا برش قالب به صورت کاملا ساده و بدون چاپ و گرافیک نیز تولید می شوند.
کارتن دایکات و سردخانه های صنعتی
یکی از مهمترین علل محبوبیت کارتن های دایکاتی، قابلیت نگهداری برخی از مواد غذایی در سردخانه های صنعتی است.
این قابلیت با افزایش طول عمر مواد غذایی همراه بوده و منجر به حمل آن ها به مناطق دور دست می شود.
از جمله محصولات غذایی که باید در سردخانه های صنعتی نگهداری گردد، شامل خرما و لبنیات است که اغلب باید در مدت زمان کوتاهی مصرف گردند.
از دیگر محصولات غذایی که در برخی از فصول سال نیاز به نگهداری در سردخانه های صنعتی دارند می توان به انواع میوه جات همچون موز و سیب اشاره کرد.
قیمت کارتن های دایکاتی
کارتن دایکاتی محکم تر از کارتن عادی است و طبق اصولی که ساخته می شود در زمان توزیع بار راحت تر حمل می شود.
مسلما هر چه کیفیت بیشتر باشد قیمت نیز افزایش پیدا می کند. با این حال انواع کارتن دایکاتی با قیمت های متفاوتی تولید می شوند.
کارتن دایکاتی نیز از جنس مقوا بوده و سلولزی می باشد اما در لایه ها و استاندارد های متفاوتی تولید می شوند و به همین علت قیمت تمام شده آن ها نیز متفاوت است.
دقت کنید که قیمت کارتن بر قیمت کل تولیدات حمل شده تقسیم می گردد و اصولا هزینه چندانی را بر قیمت فروش تحمیل نمی کند.
چرا این تکنولوژی؟استفاده از آن چه مزایایی دارد؟
دلایی زیادی را برای کاربرد و استفاده از die-cut بیان کردیم اما اگر بخواهیم دقیق تر بگوییم در دایکات امکان سفارشی و ویژه کردن سفارش وجود دارد.
به این شکل که میتوان به هر شکل و قالبی که مشتری خواست کاغذ و مقوا را برش داد! همین نکته کافی بود تا متوجه شویم که میتوان با این فرایند به عنوان مثال یک جعبه اختصاصی برای یک هدیه زیبا ساخت، ترکیب دایکات و چاپ متالایز ( در برش بوسه )می تواند جعبه های منحصر به فرد و زیبایی را خصوصا برای هدیه دادن به دوستان و نزدیکان ایجاد کند.
برای تولید دایکات از دستگاه هایی استفاده می شود که استفاده از دستگاه های دایکات جهت تولید کارتن دایکاتی باعث صرفه جویی در زمان می شود و شکل های بدست آمده کاملا یکسان هستند.
بدون دیدگاه